Posted by Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. Veel organisaties proberen deze innovaties angstvallig te volgen om aansluiting met concurrenten te behouden. Of te voorkomen dat nieuwkomers het evenwicht in hun markt verstoren. Trends, zoals cloud, big data, artifi cial intelligence (AI), augmented reality (AR), internet of things (IoT) en quantum computing lijken een belangrijke stimulans voor maatschappelijke ontwikkelingen. In deze blog kijken we juist naar invloedrijke onderliggende sociaaleconomische of maatschappelijke trends en hoe die zich vertalen naar leren en ontwikkeling binnen organisaties.
Snelle innovaties, disruptie door startups en marktvreemde concurrenten zoals Google of Amazon dwingen organisaties op allerlei niveaus te schakelen. De noodzaak steeds nieuwe businesmodellen, producten of diensten te creëren, vraagt continue investeringen in leren en ontwikkeling. Maar ook andere macro-bewegingen hebben invloed op de veranderende behoefte aan en de concrete invulling van leren. Deze beweging wordt in onze ogen niet per defi nitie door technologie gestimuleerd, maar juist voortgedreven door sociaaleconomische en maatschappelijke trends. Door die trends en hun impact op leren nu al te herkennen en te erkennen, kunnen organisaties tijdig een voorschot nemen op de leeromgeving van de toekomst en hun bestaansrecht veiligstellen.
SOCIAALECONOMISCHE TRENDS
Economische onzekerheid
Het economisch tij zit momenteel mee. Tegelijkertijd is de kans op een recessie de komende vier jaar groot. Zo zitten we momenteel al boven de laatste piek van 2008. Als het economisch minder gaat, is de eerste reactie van organisaties vrijwel altijd: kosten besparen. Activiteiten die het primaire proces niet ondersteunen, worden als eerste weggesnoeid. Het opleidingsbudget komt dan snel onder druk te staan. Terwijl investeren in kennis en ontwikkelen juist in een recessie cruciaal is om als organisatie het verschil te maken ten opzichte van de concurrentie.
Globalisering
Continu leren en ontwikkelen is momenteel extra van belang omdat concurrentie inmiddels niet langer alleen uit bekende hoek komt. De vergaande globalisering van de economie draagt direct bij aan grotere internationale concurrentie. Voor opkomende economieën lag het zwaartepunt oorspronkelijk vooral bij de maakindustrie. De focus van deze landen verschuift echter steeds meer naar de (high)tech- en dienstensector, die beide zeer kennisintensief zijn. Zeker jonge bedrijven en startups vormen een bedreiging omdat zij zeer fl exibel opereren en niet gehinderd worden door legacy. Ze zijn cloud-native en hebben direct toegang tot technische resources in de cloud, die vrijwel onuitputtelijk zijn. In combinatie met de grote beschikbaarheid van hoogopgeleiden en de toenemende arbeidsproductiviteit, groeit de concurrentiekracht van opkomende economieën enorm.
Flexibilisering personeelsbestand
De wereldwijde economische verschuiving zorgt voor meer dan extra concurrentie in de traditionele, ontwikkelde economieën. Eén van de gevolgen is dat de fl exibilisering van het personeelsbestand in deze gebieden toeneemt. De noodzaak om snel in te spelen op marktontwikkelingen en nieuwe technologieën groeit, waardoor organisaties het aantrekkelijker vinden om gekwalificeerde professionals flexibel in te zetten. Deze aanpak heeft ook een keerzijde. Organisaties zien hun mensen vooral als een asset die ze op basis van tijdelijke behoeften kunnen inschakelen. Investeren in kennisontwikkeling is dan vaak niet aan de orde.
War for talent
Ondanks de flexibilisering is het voor veel organisaties lastig om het juiste talent te werven en te behouden. Deze war for talent heeft deels te maken met vergrijzing, maar het aantrekken van jongere generaties is de grootste uitdaging. De nieuwe generatie medewerkers stelt andere eisen aan hun werkgever en werkomgeving. Millennials zijn minder geïnteresseerd in bezit en hebben meer oog voor wat goed is voor de wereld. In plaats van een hoog salaris vinden veel van hen secundaire arbeidsvoorwaarden belangrijker. Persoonlijke ontwikkeling staat zeer hoog op de prioriteitenlijst.
Impact van deze trends op leren
De bovenstaande sociaaleconomische trends hebben niet alleen effect op de bedrijfsvoering. De impact op leren en ontwikkelen is onmiskenbaar. Het is cruciaal dat organisaties hier verstandig op inspelen. Als de economie tegenzit is het juist slim om te innoveren en in kennis te investeren. De marktdruk, intern en extern, neemt iets af, waardoor er meer tijd voor opleidingen beschikbaar is. Dit is bovendien de beste aanpak om je organisatie klaar te stomen voor de volgende economische groeiperiode.
Hoewel meer aandacht voor leren gewenst is, leidt verdere fl exibilisering van het medewerkersbestand onherroepelijk tot minder aandacht voor dit onderwerp. Uitbreiding van het leervermogen is essentieel. Toch verschuift de verantwoordelijkheid voor leren meer naar de medewerkers zelf. Juist in een periode dat investeringen in kennis cruciaal zijn om de innovatiekracht en hoogwaardige kennis op de lange termijn te waarborgen. En niet alleen om de recessie door te komen, maar vooral om alvast goed op te lijnen voor betere tijden.
Flexibele leeromgeving
Organisaties die opleiden als een kostenpost benaderen, zijn altijd kwetsbaar, maar zeker tijdens een recessie of in een economie die de gehele wereld omvat. Als leren in de bedrijfsvoering en strategie geïntegreerd is, is dit risico aanzienlijk lager. Dan is leren ingebed en is de neiging om bij tegenwind het opleidingsbudget direct te beknotten kleiner. Het is belangrijk om juist in mindere tijden te anticiperen. Een flexibele leeromgeving vergemakkelijkt dit. Door in tijden van beperkte budgetten te investeren in andere leervormen, zoals e-learning, interne kennissessies en stimuleren van kennisdeling, valt het leren niet stil tijdens een recessie. Dit vereist wel investeringen in een onderliggende technische infrastructuur die deze verschillende leervormen kan faciliteren. Tegelijkertijd noopt de globalisering organisaties om echt werk te maken van een leven lang leren of continu leren. Dit is noodzakelijk om de concurrentiepositie te behouden. De combinatie van kennisontwikkeling en flexibiliteit is de basis voor de snelle inzet van nieuwe kennis en technologieën ter ondersteuning van innovatieve producten en diensten. De inzet van technologische hulpmiddelen vergemakkelijkt en versneld deze aanpak. Zo’n flexibele, toekomstgerichte omgeving gaat verder dan een opleidingsaanbod gericht op specifieke kennis. Ook het inrichten van een digitale omgeving voor kennisdeling is dan een praktisch instrument om te zorgen dat de ontwikkeling van medewerkers altijd doorgaat. Ook als er tijdelijk minder budget is.
MAATSCHAPPELIJKE TRENDS
Individualisering
De behoefte aan grip op hun eigen leven door de jongere generaties sluit naadloos aan bij de voortschrijdende individualisering van de samenleving. Deze trend is al jaren geleden ingezet en uit zich onder andere in de opkomst van thema’s zoals self-direction, mastery en purpose. Deze onderwerpen onderstrepen de behoefte om als individu gezien en behandeld te worden. De focus op het individu heeft ook gevolgen voor de manier waarop mensen willen leren. Hier past geen standaard opleidingsaanbod of traineeship bij. Medewerkers houden de regie op hun eigen ontwikkeling, maken zelf keuzes en zijn minder bereid om het vastomlijnde traject van een werkgever te volgen. Het is aan organisaties om deze ontwikkelbehoefte te faciliteren met een flexibel en gepersonaliseerd leerproces. Om te voldoen aan de eisen die deze individualisering stelt, is het logisch dat de individuele leerrekening van medewerkers er nu toch echt gaat komen. Het is zaak dat het bedrijfsleven en opleiders zich op deze ontwikkeling gaan voorbereiden.
Quantified self
Technologieën zoals AI maken het eenvoudiger om de individualisering van leren in gang te zetten. AI helpt leren persoonlijker en proactiever te maken. De behoefte aan een individueel leerprofiel roept echter wel vragen op over het eigenaarschap van het leerproces. De quantifi edself beweging, sluit hier naadloos op aan. Door steeds meer technologie in zijn leven te integreren, verzamelt een mens veel informatie over zichzelf om hiervan vervolgens continu van te leren. Het eigendom van kennis ligt dus niet meer bij een centrale instantie, zoals een werkgever, maar bij het individu zelf. Met blockchain-toepassingen is dit proces ook transparant te maken. Medewerkers nemen dus niet alleen de regie over hun eigen ontwikkelingen, maar beheren ook hun eigen kennisprofiel. En willen dat profiel tijdens hun gehele loopbaan meenemen en beheren.
Informatie-overload
Het aantal kanalen waarmee informatie de weg naar individuen vindt, is momenteel gigantisch. De toename van de hoeveelheid informatie die op mensen afkomt, vergroot de behoefte aan fi lters. Alleen zo is het aanbod relevant en behapbar te houden. Het risico is wel dat, bijvoorbeeld op sociale platforms, filterbubbels ontstaan. Algoritmes signaleren specifi eke interessegebieden bij gebruikers of groepen en passen hierop het informatieaanbod aan. Gebruikers krijgen op die manier alleen artikelen en informatie uit een beperkte verzameling bronnen.
Curatie door betrouwbare derden
De verantwoordelijkheid voor de betrouwbaarheid van informatie is een wezenlijk onderdeel van de huidige informatiesamenleving. Bij een overvloed aan informatie is het als individu lastig om de relevante informatie uit betrouwbare bronnen te vinden en te selecteren. Dat kost veel tijd en de betrouwbaarheid is voor een individu lastig te toetsen. Deze ontwikkeling stuwt de behoefte aan betrouwbare onafhankelijke partners die de juiste informatie in de juiste context kunnen aanbieden. Dat geldt zeker voor een leercontext. Lerenden willen snel toegang tot relevante, gepersonaliseerde kennis.
In onze visie biedt deze trend grote kansen voor organisaties of instituten die in staat zijn om een curatiefunctie te ontwikkelen en te vervullen. Deze partijen verzamelen dan niet alleen informatie op basis van interesses van individuele medewerkers, maar waarborgen ook de betrouwbaarheid van de aangeboden kennis. Technologieën, zoals big data, analytics en AI ondersteunen de ontwikkeling van deze services. Naast het aanbod van de eigen werkgever en externe aanbieders, kan een Trusted Third Party kennis en informatie fi lteren en cureren. Op die manier is een medewerker verzekerd van een leerproces dat perfect blijft aansluiten bij zijn of haar wensen.
LEARNING MINDSET
Omgaan met de onzekerheid van die sociaaleconomische en maatschappelijke trends vraagt een andere manier van denken over het inrichten en ondersteunen van leerprocessen. Om over vijf jaar nog te bestaan, is het zaak dat organisaties nu de vertaalslag naar de ontwikkeling van een learning mindset maken. Nieuwe technologieën kunnen daarbij zeker ondersteunen. De verandering van een mindset is echter geen kwestie van technologie alleen. Een learning mindset vereist een strategische aanpak van kennisontwikkeling die op directieniveau gedragen en gestimuleerd wordt. Dat is lastig omdat niet duidelijk is welke kennis in de toekomst precies nodig is. Toch zijn wij ervan overtuigd dat organisaties die op dit moment een learning mindset bouwen, zo het fundament voor hun bestaansrecht in de toekomst leggen.
Nu voorsorteren
Binnen een organisatie met een learning mindset is leren een integraal onderdeel van de bedrijfscultuur. Kennis kan vrij bewegen en is on demand beschikbaar. Anytime en anywhere en afgestemd op de persoonlijke behoeften en doelen. Op die manier ontstaat extra ruimte voor ontwikkeling, zonder per se te weten of de organisatie er uiteindelijk iets mee kan. Door nu voor te sorteren op de toekomst behouden organisaties hun concurrentievermogen, ze kunnen zo nodig snel schakelen en meeveranderen. Die fl exibiliteit creëert de ruimte voor brede ontwikkeling van mensen en organisaties, ook buiten de gebaande paden. Want juist daar ligt de bron voor innovatie.
KLAAR VOOR DE TOEKOMST?
Door de combinatie met sociaaleconomische, maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, bevinden veel organisaties zich op een kantelpunt. Dit is het moment om goed na te denken over de inrichting van de leerprocessen die klaar zijn voor de toekomst.